Tổng Quan Về Nghiệp – Tái Bản Lần 3 2024

Tác giả viết ngay từ chương đầu: “Từ karma nay đã trở thành một danh từ thời thượng trong thế giới phương Tây”. Vâng, đúng vậy! Nhưng vấn đề này không chỉ ở phương Tây mà cũng là một nan đề cả ở phương Đông. Khó có ai có cái nhìn sâu sắc và đầy đủ về Nghiệp như Hòa Thượng Tuệ Sỹ. Hòa Thượng đã dẫn độc giả đi từ những lý luận chặt chẽ của triết học Tây phương đến tận cùng ngõ ngách của các nền triết học, đạo học Ấn Độ Giáo – nơi mà người ta từng nói đến chữ karma trước khi đức Phật Thích Ca thị hiện. Rồi sau đó bước nhẹ nhàng vào giáo nghĩa Phật Giáo các bộ phái, Nghiệp Luận A-Tì-Đạt-Ma. Cuối sách tác giả kết luận: “Nghiệp quả và nghiệp lực như vậy, quả thật bất khả tư nghị”. Cấu trúc rành mạch khúc chiết, văn phong bác học hàn lâm nhưng lại dễ hiểu, tác giả đã rất thành công dắt người đọc đi khai mở những kho tàng trí tuệ lớn của nhân loại, từ Tây sang Đông. Bề rộng, chiều sâu, tầm cao, độ dày… của tác phẩm “Tổng Quan Về Nghiệp” này cũng quả thật là bất khả tư nghị vậy. | HT. Thích Như Điển (Đức quốc), Chánh thư ký Hội Đồng Hoằng Pháp.

Người học Phật đôi khi có chút khó khăn với sách tiếng Việt. Họ nói: gặp phải những vấn đề gai góc, phải đọc sách tiếng Pháp, tiếng Anh mới hiểu. Tiếng Việt khó diễn đạt tư tưởng, triết lý hơn các ngôn ngữ kia chăng? Văn phạm của ta kém chặt chẽ, mà triết lý thì cần phải chính xác? Có lẽ không phải chỉ vì ngữ pháp. Nhưng đúng là tham khảo sách tiếng Pháp, tiếng Anh thì hiểu rõ hơn.

Nhưng, chắc gì các học giả phương Tây hiểu đúng tinh tế trong ý Phật bằng sách của các bậc Thầy của tôi? Họ có cái đầu đáng kính mà ta phải học, nhưng có những vấn đề mà phải tu mới thực chứng. Nghiệp là vấn đề số một. Tôi phải đọc sách của các bậc Thầy của tôi trước, để chắc chắn rằng mình không bị dẫn đi sai đường.

Sách của Thầy Tuệ Sỹ cho tôi cái an tâm đó. Sách của Thầy là thầy của tôi. Thầy cho tôi cái hiểu biết mà tôi nghĩ là đúng. Đồng thời, Thầy thông tuệ cả hai luồng tư tưởng Đông Tây và nhất là cả cách diễn đạt rõ ràng, trong sáng, chặt chẽ mà ta thường khen ngợi khi đọc sách phương Tây. Thầy làm vẻ vang cho ngữ pháp tiếng Việt khi đi vào triết lý bí hiểm. Tôi có ánh sáng để mò mẫm vào một chữ mà cho đến nay tôi hiểu chưa ra. Chữ Nghiệp. | Cao Huy Thuần (Pháp).


MỤC LỤC

TỰA

PHẦN MỘT: NGHIỆP LUẬN NGOÀI PHẬT GIÁO

CHƯƠNG I: NGHIỆP PHỔ THÔNG – NGHIỆP KHOA HỌC

Nghiệp Đông nghiệp Tây
Nghiệp – Vật lý cổ điển
Nghiệp – Cơ học lượng tử
Tâm phân học và Khoa học não
a. Ba tầng tâm thức
b. Nghiệp: Vô thức tập thể
c. Thiền và Não
d. Đồng bộ não: Nhận thức không chủ thể
e. Tư nghiệp: Ý chí tự do
g. Ý thức: Tác nghiệp không tác giả
CHƯƠNG II: NGHIỆP TRONG TRIẾT HỌC-TÔN GIÁO ẤN ĐỘ

I. ẤN ĐỘ GIÁO

Veda – Upanishad
Tiền-Mīmāṃsā
Vedānta-Bhagavadgītā
II. LỤC SƯ NGOẠI ĐẠO

Pūraṇa Kassapa
Makkhali Gosāla
Ajita Kesakambala
Pakudha Kaccāyana
Nigaṇṭha Nātaputta
Sañjaya Belaṭṭhaputta
III. NI-KIỀN THÂN TỬ VÀ KỲ-NA GIÁO

PHẦN HAI: NGHIỆP LUẬN PHẬT GIÁO

CHƯƠNG III: CĂN BẢN GIÁO NGHĨA VÀ BỘ PHÁI

I. GIÁO NGHĨA A-HÀM – NIKĀYA

Phân biệt nghiệp báo
Nghiệp đen-trắng
Nghi vấn về thọ nghiệp
a. Định và Bất định nghiệp
b. Tà kiến không ác hành
c. Tà kiến không diệu hành
d. Quan điểm có ác hành
e. Quan điểm có diệu hành
g. Chánh kiến nghiệp báo
h. Thuận thọ nghiệp
i. Bốn hạng người
Bản chất nghiệp
a. Nghiệp & Định mệnh
b. Nghiệp & Vô ngã
c. Đệ nhất thiện
d. Nghiệp & Đệ nhất nghĩa Không
II. BỘ PHÁI LUẬN THUYẾT NGHIỆP

Tổng quan các bộ phái
Nhiếp nghĩa luận
Luận sự (Kathāvatthu)
Dị bộ
Xá-lợi-phất A-tì-đàm
Thành thật luận
PHẦN BA: NGHIỆP LUẬN A-TÌ-ĐẠT-MA

CHƯƠNG IV: THỂ TÍNH CỦA NGHIỆP

I. BIỂU SẮC – BIỂU NGHIỆP

Một nghiệp hay hai nghiệp
Thân-ngữ biểu
II. VÔ BIỂU SẮC – VÔ BIỂU NGHIỆP

Vô biểu trong các luận thư
Phước tăng trưởng
Mệnh lệnh sát sanh
Giới như bờ đê
III. PHÁT KHỞI VÀ TỒN TẠI

Hai động lực
Tồn tại và hủy
CHƯƠNG V: LUẬT NGHI VÀ NGHIỆP ĐẠO

I. BIỆT GIẢI THOÁT LUẬT NGHI

Luật nghi – Vô biểu sắc
Biệt giải thoát luật nghi
Thọ giới và đắc giới
Căn bản nghiệp đạo
Trụ luật nghi
Giới tùy tâm chuyển
II. BẤT LUẬT NGHI VÀ XỬ TRUNG LUẬT NGHI

Bất thiện nghiệp đạo
Bất luật nghi
Vô biểu xử trung
CHƯƠNG VI: NGHIỆP VÀ NGHIỆP QUẢ

SINH TỬ LƯU CHUYỂN

Nghiệp – Duyên khởi chi
Nghiệp tích lũy
Nghiệp dị thục
Cộng nghiệp
PHỤ LUẬN
PHỤ LUẬN I: KÝ ỨC VÀ NGHIỆP

I. KÝ ỨC VÀ THỜI GIAN

Tri giác thời gian
Tam thế thực hữu
Thời gian và ký ức
II. CHỦ THỂ LUÂN HỒI

Ký ức và tự ngã
Quá trình huân tập tự ngã: Ba loại tập khí
Chủng tử – Chuỗi tương tục
PHỤ LUẬN II: GIỚI THIỆU
“ĐẠI THỪA THÀNH NGHIỆP LUẬN”

Vấn đề dẫn khởi
Phê phán biểu nghiệp
Nghiệp và nghiệp quả
PHỤ LỤC VĂN BẢN
大乘成業論 ĐẠI THỪA THÀNH NGHIỆP LUẬN
TIẾT I. TỔNG THUYẾT
TIẾT II. BIỂU
I. HỮU BỘ TÌ-BÀ-SA

Quan điểm
Phê bình
Kinh bộ
II. ĐỘC TỬ BỘ VÀ CHÁNH LƯỢNG BỘ

Quan điểm
Phê bình
III. NHẬT XUẤT LUẬN GIẢ

Quan điểm
Phê bình
TIẾT III. VÔ BIỂU

TIẾT IV. NGHIỆP QUẢ TRONG BA THỜI

TIẾT V. PHÁP BẤT THẤT

I. TÌ-BÀ-SA

Quan điểm
Phê bình
II. KINH BỘ

Quan điểm
Biện minh
TIẾT VI. KẾT SANH TƯƠNG TỤC

I. VÔ TÂM ĐỊNH

Nạn vấn
Kinh bộ sư
Sắc tâm chủng tử
II. HỮU TÂM LUẬN

Hữu tâm vị
Ý thức
TIẾT VII. SINH TỬ LƯU CHUYỂN

I. DỊ THỤC THỨC

Vi tế tâm
Chứng lý thức dị thục
Dị danh của dị thục
Sở duyên và hành tướng
Mật ý thuyết
II. A-LẠI-DA

A-lại-da và sáu thức
A-lại-da và Tự ngã
TIẾT VIII. BA NGHIỆP
QUAN ĐIỂM CỦA THẾ THÂN
THAM KHẢO
NGỮ VỰNG Sanskrit, Tây tạng, Việt
SÁCH DẪN / INDEX